میلگرد بستر (Bed joint reinforcement) المانی از جنس فولاد ( با کیفیت بالا ) می باشد که آن را در لایه های عمودی و افقی دیوار بکار می برند. طراحی و تولید آن در سال 1813 میلادی در کشور آمریکا انجام گرفت. به دلیل بالا بودن کارایی آن، کاربرد این میلگرد در اکثر کشورهای اروپایی فراگیر شد. جهت بالا بردن مقاومت کششی و خمشی دیوارها در مقابل بارهای جانبی مانند باد، طراحی شده است و در برابر تنشهای ذاتی ساختمان مقاومت می کند و از انتقال نیروی برشی به سازه جلوگیری می نمایدو بطور قابل ملاحظه ای از ایجاد ترک در دیوارهها به هنگام حرکت ، می کاهد و نهایتاً از ریزش و تخریب دیوار به هنگام تکانهای زلزله جلوگیری می نماید.

قبلاً  در کشور، برای مهار و کنترل اجزای ساختمانی غیر سازه ای بویژه دیوارها از وال پست های ساخته شده با نبشی و میلگرد استفاده می کردند، اما بعد از اتفاق زلزله کرمانشاه (سال 1396) مشخص شد که این مدل، روش مناسبی برای مهار دیوارها نمی باشد زیرا در این زلزله علیرغم پایدار بودن سازه ها، دیوارهای جانبی و داخلی فرو ریختند. بعد از این تجربه تلخ ، مهندسین صنعت ساختمان بر آن شدند که اصلاحی در طراحی بخش غیر سازه ای ساختمان انجام نمایند.(تدوین و انتشار پیوست ششم آیین نامه طراحی ساختمانها در برابر زلزله)

بر این اساس، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، پیوست ششم آیین نامه طراحی ساختمان ها در برابر زلزله ( استاندارد 2800 ) با عنوان “طراحی لرزه ای و اجرای غیر سازه ای معماری” را  تدوین، نهایتاٌ تصویب و ابلاغ نمود.

مطابق این پیوست آیین نامه 2800، از مزایای استفاده از میلگردبستر، می توان به تقویت و استحکام دیوارهای (داخلی و جانبی)، ایجاد یکپارچگی ، کاهش ترک خوردگی ، سازگاری با شرایط جغرافیایی مختلف و بالا بردن عمر مفید ساختمان اشاره کرد.

از نکات مهم در استفاده از آن، می توان به موارد زیر اشاره نمود:

1. طراحی دقیق : جهت اطمینان از حداکثر کارایی میلگرد بستر باید تعداد و ابعاد میلگردبستر با دقت انجام گردد.
2. انتخاب مصالح مناسب: انتخاب نوع و جنس مفتول جهت ساخت میلگرد بستر می بایست براساس شرایط محیطی و نیازهای ساختمان انجام گردد.
3. اجرای درست: اجرای صحیح میلگرد بستر، میبایست به دقت انجام شود تا باعث افزایش کارایی آن گردد.

انواع میلگرد بستر

میلگردبستر با توجه به نوع کاربرد به دو شکل تولید می شود:

1.میلگرد بسترخرپایی ( زیگزاگی ): چنانچه مفتول میانی میلگرد بستر به شکل زیگزاگی باشد به میلگرد بستر خرپایی یا میلگرد بستر زیگزاگی گفته می شود. نوع خرپایی نسبت به نوع نردبانی دارای استحکام و مقاومت بالاتری میباشد. لذا این نوع میلگردبستر بیشتر استفاده می گردد.

2. میلگرد بستر نردبانی: اگر مفتول میانی میلگردبستر به شکل عمود بر مفتولی طولی باشد به آن میلگرد بستر نردبانی گفته می شود.

8 مزیت استفاده از میلگرد بستر

1. از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه تر میباشد نسبت به روشهای دیگر مقاوم سازی

2. در صورت داشتن روکش اپوکسی یا روکش گالوانیزه، در برابر رطوبت و زنگ زدگی مقاوم می باشد.

3. اتصال و انعطاف بهتر (منسجم شدن بهتر ) دیوارهای متقاطع، به کمک استفاده از میلگرد بستر و در نهایت مانع از ریزش دیوار ها در هنگام زلزله

4. قابل استفاده بودن برای افزایش مقاومت  انواع دیوارها، منجمله : دیوار بتنی ، بلوک سیمانی، هبلکس، لیکا، سفال، آجر ،بلوک های ACC وغیره در برابر لرزشهای زلزله و عدم ایجاد ترک خوردگی و بالا بردن استحکام خمشی و برشی

5. عدم نیاز به استفاده از دوغاب برای دیوارها و صرفه جویی در هزینه ها

6. بوسیله قطعه فلزی میتوان اتصال بین میلگردبستر و نمای ساختمان ایجاد کرد که این باعث استحکام نمای ساختمان می گردد.

7. بوسیله میلگردبستر میتوان دیوارهای دو جداره را بهم متصل نمود.

8. جهت استفاده از میلگردبستر در بخش دیوارکشی نیاز به نیروی متخصص نمی باشد و بنا به راحتی میتواند در هنگام دیوار کشی آنرا درون دیوار نصب نماید

جنس و اندازه میلگرد بستر ( طبق استاندارد 2800 )

جنس میلگردبستر می بایست از فولاد گالوانیزه یا فولاد ضد زنگ  باشد. به دلیل اینکه فولاد به مرور، در مجاورت نم و رطوبت محیط دچار زنگ زدگی و فرسایش می شود لذا بوسیله آبکاری، با پوششی از فلز روی ، سطح میلگرد بستر را می پوشانند که این امر ، منجر به افزایش قابلیت ضد زنگی و نهایتاٌ ارتقا کیفیت میلگرد بستر می شود.

نوع و میزان ضخامت روکش میلگردبستر وابسته به محیطی می باشد که استفاده می شود.اگر چنانچه میلگرد بستر در دیواری با رطوبت بالای 75% استفاده شود، جهت حفاظت و نگهداری آن در برابر زنگ زدگی و خوردگی از روکش اپوکسی استفاده می گردد.ضخامت روکش اپوکسی برای حالتی که میلگردبستر در برابر خاک یا هوا قرار دارد، در حدود 16 میلیمتر و در سایر موارد برابر 13میلیمتر می باشد.

طول و عرض میلگرد بستر ( سایز میلگرد بستر طبق استاندارد 2800 )

میلگرد بستر از مفتول های فولادی با قطر 4 میلیمتر (که این مفتول پس از انجام مرحله کشش مفتول 5/5 میلیمتر توسط دستگاه کشش مفتول)تولید می شود. طبق استاندارد میلگردبستر به طول 3 متر و عرض 5/5 ، 11 و 15 سانتیمتر  تولید می گردد.فاصله بین اتصال مفتول طولی و عرضی میبایست حداکثر 40 سانتیمتر باشد. مرحله آجدار کردن مفتول (آجدار کردن برای بالا بردن سطح تماس درون ملات انجام می شود. )، در واقع در بخش انتهایی دستگاه کشش انجام می شود. و پس از آن این مفتول آماده استفاده در دستگاههای تمام اتوماتیک جهت تولید میلگردبستر می شود.

در واقع میلگردبستر با عرض 5/5  سانتیمتر برای دیوارهای با عرض 7 و 10 سانتیمتری بکار می رود. میلگردبستر  با عرض 11 سانتیمتر برای دیوارهای با عرض 15 سانتیمتری کاربرد دارد.و میلگردبستر با عرض 15 سانتیمتر جهت دیوارهای 20 سانتیمتری استفاده می شود. نصب آسان میلگردبستر در داخل دیوار یکی از مزیتهای کاربرد آن در بخش دیوارکشی برای بالا بردن انعطاف، استحکام و مقاومت آن در برابر نیروهای جانبی میباشد.

گیره و قلاب برای میلگرد بستر

جهت اتصال بستر به ستون(بتنی یا فلزی) و یا وادار از گیره و قلاب استفاده می گردد. گیره بوسیله پیچ و رول پلاک مناسب به ستون بتنی و بوسیله جوش به ستون فلزی وصل می شود.قلاب از یک طرف درون گیره قرار می گیرد و دو سر آزاد قلاب را روی دیوار می گذارند و میلگردبستر روی آن قرار می گیرد.

روشهای اجرای میلگرد بستر

به دو روش افقی و عمودی اجرا می شود. در روش افقی می بایست کاملاٌ در ملات پنهان شود و نیز عرض میلگرد متناسب با عرض دیوار انتخاب شود.در کنجهای دیوار بوسیله گیره و قلاب به ستون یا وادار وصل می شود. در صورتی که کنج های دیوار ، وادار وجود نداشته باشد ، میتوان میلگرد بستر را در دو ضلع دیوار بهم وصل نمود.

در روش عمودی میلگردبستر را به شکل قائم و مابین بلوکها و آجرها عبور می دهند و دیوارکشی را تا سقف ادامه می دهند . در این روش دیوار به سقف وصل نمی شود و با سیمان و یا بتن فضای خالی بین میلگردبستر و تیرچه بلوک را پر می کنند.

برای محاسبه میزان میلگرد بستر مورد نیاز در پروژه میبایست بر اساس نقشه معماری ، متراژ دیوارهای بکار رفته در ساختمان را محاسبه نموده و بر حسب اینکه کدامیک دیوار داخلی و یا دیوار خارجی میباشد (تعیین ضخامت دیوار) نوع میلگردبستر و میزان آن را مشخص می کنیم

تولید کننده میلگرد بستر و کلیه قطعات وال پست

کارآمد کالا با همکاری متخصصین مجرب ، از سال 1389 تاکنون در عرصه ساختمان، در زمینه های مختلفی از جمله پیمانکاری پروژه ها، مشاور و اجرای عایقکاری حرارتی و رطوبتی، فعالیت داشته است. این مجموعه از سال 1400 در زمینه طراحی و تولید و مشاوره تخصصی وال پست های منقطع و متعلقات آن گرفته است. محصولات مطابق با آیین نامه 2800 مقررات ملی ساختمان، تولید و به بازار عرضه می گردد. کارآمد کالا، همواره سعی دارد تا کلیه تولیدات وال پست و خدمات را بدون واسطه در اختیار مصرف کنندگان قرار دهد.

نتیجه گیری:

میلگرد بستر از موارد بسیار مهم در صنعت ساخت و ساز (بتنی و فلزی) به شمار می آید. در واقع نقش بسزایی در پایداری و تقویت ساختمانها ایفا می کند لذا از آن به عنوان یک راهکار مفید در جهت ارتقاء کیفیت و عمر مفید سازه ها توصیه می گردد.